Annemieke en Léonie, auteur op Firijn

The only way is up

by Annemieke en Léonie | feb 3, 2020 | Luie teamcoaching, Ongeschreven regels, Patronen doorbreken, Teaminterventies

Onuitgesproken conflict in teams. IJzige stiltes. Hoe deal je daarmee zonder dat je het voor een team gaat oplossen? Twee luie interventies.

Keurig hangen de flappen aan de muur.
Elk team heeft een top 3 gemaakt van de ongeschreven regels
die in hun samenwerking spelen.

Er hangen mooie en minder mooie ongeschreven regels tussen.
Eentje komt overal terug: we vinden professioneel veel van elkaar maar geven elkaar daar nauwelijks feedback over.
Er zijn in de teams goede gesprekken over gevoerd.

Maar 1 flap trekt alle aandacht.
Omdat ie maagdelijk wit is.
Er staat helemaal niks op.

Onuitgesproken conflict

Het is duidelijk dat iedereen het ziet.
Niemand die iets zegt.
Er worden alleen blikken uitgewisseld.

Léonie en ik kijken elkaar aan:
“Je mag toch hopen dat ze het team een vraag stellen,
Een knuffel geven of wat dan ook. IETS.”

Het team dat de lege flap ophing, zit er verslagen bij.
Nog opvallender: ze zitten verspreid over de ruimte en niet als team bij elkaar,
zoals alle andere teams.

Luie interventie

We besluiten zelf maar een vraag te stellen:
“Welke logische vraag wordt nu niet gesteld?”

Kees reageert als eerste: “Waarom is jullie flap leeg? Hebben jullie geen ongeschreven regels?”

“Omdat we geen team zijn!” buldert Marian.
“Nooit geweest ook. Dat werd pijnlijk duidelijk in ons gesprek net.
Als je het tenminste een gesprek kunt noemen.”

Wow, denk ik.
Wat moedig en wat spannend om dit aan te gaan te midden van veertig collega’s.
Gelijk bekruipt me ook twijfel: hadden we dit anders aan moeten pakken?

De pijn van het verslagen team is voelbaar.
Maar na Marian’s uitbarsting blijft de rest van het team stil.

“Welke behoeften voelen jullie als je naar dit team kijkt?” vragen we.

“Ik kom even een knuffel geven” zegt Nisa. Ze staat op en knuffelt Marian.
Veel collega’s volgen en knuffelen de andere leden van dit team.
Er wordt gehuild. Ontlading. De spanning vloeit uit de groep weg.

We vragen het team van Marian hoe ze het ervaren
dat ze dit met de andere collega’s gedeeld hebben.
Ze geven (gelukkig) aan opgelucht te zijn.
Ook de andere teams zijn opgelucht.
De ijzige conflicten en onuitgesproken oordelen waren al tijden voelbaar
maar niet uitgesproken.

Dit ene team hield de andere teams daarmee
een mooie spiegel voor:
dit is wat er gebeurt als we de ongeschreven regel
(‘we vinden van alles van elkaar maar spreken dit niet uit’)
onder de oppervlakte laten door broeien en niet aanpakken.

Het spelen van het spel der ongeschreven regels leverde in dit geval twee dingen op:

Het team van Marian werd wakker en besloot om zich verder te laten coachen door ons. De pijn lag nu op tafel. Ze konden er niet meer omheen.
De andere teams voelden meer urgentie om zich te gaan uitspreken en is dat ook meer gaan doen.

Wat het spel niet bracht? Luchtigheid en lol.
Die was ver te zoeken.

Vaak genoeg brengt het spel wel luchtigheid en lol.
Dat dit nu niet gebeurde, nemen we op de koop toe.
De resultaten vinden we veel belangrijker.

Wil je leren hoe je ons spel met optimaal resultaat inzet?
Hoe je omgaat met onverwachte wendingen en spannende situaties
die je tegen kunt komen als je met het spel werkt?

Op 9 april geven we weer training ‘het spel der ongeschreven regels’.
Meer weten? Klik hier.

Die ene vraag die alles verandert

by Annemieke en Léonie | jan 23, 2020 | Inclusie, Patronen doorbreken, Resultaatgericht samenwerken

Sneller resultaten boeken met samenwerken. Soms kan één vraag het verschil maken. Wij constateren dat één essentiële vraag in 9 van de 10 teams zelden of nooit gesteld wordt. Het voorbeeld uit dit blog maakt helder welke vraag dat is.

Noah praat maar door.
Over wat er allemaal anders moet op deze afdeling.
En dat hij dat al heel vaak heeft ingebracht.

Ik zie de lege blikken in de ogen van zijn collega’s.
Niemand luistert naar hem.

Ik denk terug aan de vraag die hij me stelde toen de teamsessie begon:
“wat doe je als je iets al heel vaak aangegeven hebt,
maar er wordt niks mee gedaan?”

Ik begin te snappen hoe het komt dat zijn inbreng blijft liggen.

Hij kijkt mij verwachtingsvol aan.
Alsof ik zijn lot kan veranderen.
Intussen praat hij non-stop door.
Ik word onrustig. Zijn collega’s ook zo te zien.

“Wil je weten wat je collega’s van jouw ideeën vinden?” vraag ik.
Oeps, dat kwam er iets te cynisch uit…

Hij valt stil en kijkt me vragend aan.
“Ja natuurlijk” antwoordt hij.
Het blijft weer stil.

“Misschien moet je ze dan een vraag stellen” moedig ik hem aan.
Hij lacht verlegen.
Hij wordt zichtbaar kleiner, kwetsbaarder.
Blijkbaar is het heel spannend voor hem
om zijn collega’s hun mening over zijn ideeën te vragen.
Om echt contact met ze te maken.

“Wat vinden jullie hiervan?” vraagt hij dan.
De vraag leidt tot een gesprek over de voor- en nadelen van zijn ideeën.
Hij praat niet meer. Hij luistert.
Want hij merkt dat er nu wél iets met zijn inbreng gedaan wordt.
En dat hij niet de enige is die er zo over denkt.

“He he, er is contact!” Denk ik tevreden.
Die simpele vraag: “wat vinden jullie ervan?” wordt bijna nooit gesteld.
Echt niet. Let maar eens op.
Meestal praat de inbrenger van een voorstel, mening of idee maar door.
Omdat er niet gereageerd wordt.

Vaak reageren mensen niet omdat er simpelweg niet om een reactie wordt gevraagd.

Feedback vragen is spannend

Feedback vragen op jouw inbreng is spannend.
Je neemt actief het risico dat jouw mening of idee wordt afgewezen,
of wordt aangenomen. Net zo spannend…
Door niks te vragen, kan je de illusie vasthouden dat het aan de ander ligt.
Dat jij slachtoffer bent van de onwilligheid en desinteresse van de ander.
Feedback vragen vraagt leiderschap.

Vraag jij altijd expliciet om een reactie op jouw inbreng?
Doen jouw collega’s dat?
We dagen je uit om het aan te gaan.

Je zult merken dat je veel meer voor elkaar krijgt
Naarmate je jouw team expliciet uitnodigt om te reageren.

Check ook of ze echt reageren.
Gaan ze in jouw spoor mee?
Of pakken ze gewoon hun eigen spoor weer op?

Vraag in dat geval nogmaals om een reactie op jouw idee of voorstel.

Zo simpel kan het toch niet zijn?
Jawel, zo simpel is het.

Wil je dat we jouw team helpen om met relatief weinig energie veel meer uit jullie samenwerking te halen? Klik hier voor onze visie op teamcoaching.

In ons nieuwe boek krijg je nog veel meer praktische tips zoals die in dit blog. Nieuwsgierig? Bestel het boek hier.

Pesten in een ander perspectief

by Annemieke en Léonie | jan 6, 2020 | Pesten, Teaminterventies, Veiligheid in teams

“Maar ik bedoel het helemaal niet vervelend” zegt Katrien.
“Het is gewoon een geintje.”

Met haar innemende glimlach geloof ik haar meteen.
Echt iets kwaads in de zin heeft ze niet.
Alleen heeft ze ook geen idee hoe vilein haar opmerkingen zijn.
Ze heeft geen idee van de impact die ze heeft.

Gelukkig staat ze open voor een gesprek.
Dus vraag ik of iemand iets over die impact wil vertellen.

Het blijft stil.

Onrustig begint Katrien op haar stoel te schuiven.

“Nou jongens, zo erg kan het niet zijn. Ik bijt niet hoor” probeert ze het met een grapje luchtig te houden.

De spanning wordt er niet minder door.
Sterker nog die is inmiddels om te snijden.

Er worden wat blikken uitgewisseld.
Bemoedigende knikjes en vragende blikken schieten over en weer.

“Het is nu ook behoorlijk spannend” merk ik op.

Dan zet Jordi schoorvoetend de eerste stap.
“De eerste dag na mijn diplomering kwam ik op het werk.
Jij feliciteerde mij niet. Het enige wat je zei was
dat ik niet moest denken dat ik er nu al was.
Het zou nu pas beginnen.
Waarop je samen met Ingmar ging staan lachen.

Dat kwetste mij. Alsof ik dat niet wist.
Het hielp mij niet om zekerder te worden.
Sterker nog ik werd er dood nerveus van.

Tot overmaat van ramp maakte ik die dag een flinke fout.
Die gooide jij me in de koffiekamer,
waar iedereen bij zat voor mijn voeten.
Je mag het weten, ik ben die avond huilend op mijn fiets gestapt.

Ik heb ’s avonds mijn vriend verteld dat ik ermee wilde stoppen.
Gelukkig heeft hij me om kunnen praten,
Maar het had niet veel gescheeld of ik was ermee gestopt.”

Katrien is er stil van en zichtbaar aangedaan.
Ze weet zich even geen houding te geven.
Je ziet haar lichaamshouding steeds veranderen.
Gaat ze vol in de verdediging of
trekt ze zich deze feedback echt aan?

“Wat vind ik dat naar om te horen” zegt ze uiteindelijk.
“Dat heb ik nooit zo bedoeld. En ik heb er nooit
bij stil gestaan dat het jou pijn zou doen. Sorry.”
Ze kijkt Ingmar weifelend aan.

Ingmar knikt naar haar, maar kan even niks zeggen.
Hij doet zijn best om z’n emoties onder controle te houden.

Katrien kijkt ongemakkelijk de groep rond.

Wat volgt is een gesprek over de enorme impact
die Katrien kan hebben binnen het team.
Negatief, maar gelukkig ook positief.

Dat had ze wel nodig. Het leek er even op alsof ze
alleen maar een pestkop is.
Ze houdt gewoon van een geintje.
Ze staat er niet bij stil dat mensen naar haar kijken
en met haar mee doen.
Waardoor zelfs het kleinste grapje van haar een
sneeuwbaleffect in het team heeft.

“Waarom hebben jullie dit niet eerder tegen mij gezegd?”
Ze kijkt mij wanhopig aan: “dit is nu wat ik steeds bedoel. Mensen praten achter mijn
rug om, ik krijg klachten via de leidinggevende maar niemand zegt iets. Mensen zijn
niet eerlijk. Hypocriet vind ik dat.”
Ze vecht zichtbaar tegen haar tranen.

“Hebben jullie eerder zo’n gesprek als dit gehad?” vraag ik aan het team.
“Nee nooit”, zegt Katrien.
De rest beaamt het.

“Is het voor herhaling vatbaar?”
“Zeker, wat mij betreft wel” zegt Ingmar.
“Het valt me 100% mee” vult Monique aan.
“Je hebt natuurlijk gelijk Katrien. We hadden jou veel eerder feedback moeten
geven”

Katrien huilt. Alle spanning van het gesprek komt los.

We voelen allemaal dat de (machts)verhoudingen verschoven zijn,
in de goede richting.

De leidinggevende complimenteert het team met dit gesprek.
Wat fijn dat Katrien zo open stond voor dit gesprek.
En zelfs kon doorvragen om meer feedback.
Dat vraagt moed.
En Ingmar stak zijn nek uit.
Hierdoor kwam er een opening om verder te praten.

In de pauze wordt er geknuffeld
en gelachen.

De eerste hobbel is genomen in het team.
Ik ben benieuwd hoe het ze verder vergaat.

Wil jij leren om beter om te gaan met spanningsvolle situaties in jouw team? In ons boek ‘Samenwerken voor gevorderden‘ krijg je volop inzichten en tips.

Kijk ook eens naar ons trainingsaanbod voor managers en teamcoaches. Jouw team laten coachen door ons? Klik hier.

Over de auteurs:

Léonie van Rijn en Annemieke Figee zijn psychologen met een gedeelde fascinatie voor groepsdynamiek. Samen zijn zij Firijn. Firijn ontgrendelt de kracht van groepen.

Er zit zoveel meer in een soepel werkend team. Meer plezier, meer inzet, meer commitment, meer snelheid en vooral: meer resultaat. In omzet, in klanttevredenheid, in prestaties, in efficiency, in kwaliteit. Om dat er uit te halen, moet je soms wél stevig ingrijpen. En dan heb je aan ons een goeie.

In alles wat we doen nemen we de groep als geheel als uitgangspunt – niet het individu. Omdat we geloven dat échte verandering, verandering die blijft, alleen in de onderlinge dynamiek kan plaatsvinden. Het is de interactie die teams kan bouwen en breken.

Hoe een flamingo zorgt voor betere samenwerking

by Annemieke en Léonie | dec 11, 2019 | Patronen doorbreken, Resultaatgericht samenwerken, Teaminterventies

Plagend steekt er een flamingo in de lucht.
Sigrid heeft hem op een ijsstokje geplakt.
Het duurt even voordat Monique hem ziet.
“Ja, ja, ik zal het gaan afronden….” Moppert ze.

“Ja, sorry” lacht Teun. “We mochten elkaar er scherp op houden.”
“Tuurlijk, dat is ook prima. Soms moet ik even slikken, maar dat hoort er bij”
Het team kijkt Kiki nu afwachtend aan.
“Oh ja, ik moest ook een vraag stellen… Wat vinden jullie van mijn voorstel?”
Kiki krijgt applaus. Er wordt gelachen.

“Ik vind het een goed voorstel” zegt Marleen.
In de vijf minuten die volgen worden voor- en nadelen afgewogen en neemt het team een besluit.

Niet eerder deden ze dat zo snel.
Zeker niet met zoveel aandacht voor elkaar en zo to-the-point.

Dat is wel eens anders geweest.

Er waren klachten over gebrekkige binding in het team.
Teamleden vonden dat er weinig onderlinge interesse was in elkaar en elkaars expertises.
Er werd onvoldoende gebruik gemaakt van elkaars kennis en kunde.
Vergaderingen werden makkelijk afgezegd, nauwelijks voorbereid en kostten meer energie dan ze opleverden.

Het team deed, onbewust, veel om die gebrekkige binding te versterken.
Zo werd duidelijk toen wij een overleg van dit team bij woonden.

Inbreng bleef vaak ‘hangen’
Teamleden nodigden elkaar niet uit om te reageren op inbreng.
Bij gebrek aan respons op hun inbreng herhaalden ze
hun standpunt nog eens in andere woorden of harder.
Gevolg: mensen haakten af. Reageerden nog minder.
Verder werd er meer in problemen en klachten dan in oplossingen gesproken.
Niet erg uitnodigend om op aan te haken.

Toen we onze observaties teruggaven,
werd het onmiddellijk herkend.
Teamleden realiseerden zich wat ze zelf deden
om hun eenzame gevoel in het team te versterken.
Niet alleen in een overleg,
ook in de mail, in dagelijkse 1 op 1 situaties
herkenden men het patroon terug.

Het team realiseerde zich: als je niks vraagt en niet uitnodigt, krijg je ook niks.
Als je dat wel doet, versterk je de interactie en de binding in het team.

Zo simpel?
Ja, zo simpel kan het zijn.

Dit team besloot een eerste stap te zetten.
Ze spraken een codewoord af voor als het onwenselijke gedrag zich voordeed.
Het werd ‘flamingo’.
Eén collega ging helemaal los.
Ze toverde overal plaatjes vandaan en verspreidde die in het team.
Ze hing ze ook op in de werkruimtes.

Het levert dit team lol en hilariteit op.
En betere samenwerking.

Maar ook vragen van andere teams:
“wat betekenen die flamingo’s toch?”.

Zo begint er een olievlek-effect te ontstaan.
Want natuurlijk is dit patroon niet uniek voor alleen dit team.

Wil je verrassend simpele én doeltreffende tips om effectiever samen te werken?
Lees dan ons nieuwe boek: ‘Samenwerken voor gevorderden’.

Hoe je veranderen makkelijker en leuker maakt

by Annemieke en Léonie | nov 21, 2019 | Luie teamcoaching, Patronen doorbreken, Teaminterventies

“Come on dr Freud!
Get your ass in line with your shoulders!”
brult mijn boot camp docent (of beul), Russell

Ik zweet me, ondanks de ijzige kou van de eerste winterochtend
helemaal kapot.
Mijn buikspieren doen pijn.

“Smile!” zegt Russell met een grote glimlach op zijn gezicht.
Ik lach.
Ik meen het nog ook.
Het is écht leuk, deze heavy boot camp,
waar ik al anderhalf jaar braaf naartoe ga op woensdag.

Toen ik op deze sportschool begon
keek ik nog met jaloezie naar al die ‘die hards’
die konden wat ik nu kan.

Ik voel me trots.

Terwijl ik met mijn buikspieren in de kramp lig,
denk ik terug aan de lessen die ik hoorde uit de mond van Denise de Ridder,
Hoogleraar op het gebied van gezondheidspsychologie
en expert op het gebied van gedragsverandering.

Ze houdt zich met name bezig met de vraag: hoe hou je gedrag vol?

Uit haar onderzoek blijkt dat mensen nieuw gedrag volhouden
als aan twee voorwaarden voldaan is:

Het is makkelijk
Het is leuk

Ik hou drie keer per week sporten bij deze sportschool prima vol,
omdat aan beide voorwaarden voldaan is.
De mensen die er komen zijn leuk. En de docenten ook.
Er is fijne muziek. Niet van die hampestampe ellende.
Ze maken het me makkelijk door me te laten voelen dat ik gezien wordt.

Steeds als Russel mijn kant op kijkt
of Dr Freud naar me roept,
ga ik een tandje harder.

De steengoede docenten maken het makkelijk.
De mensen waarmee ik sport maken het leuk.

Deze twee belangrijke voorwaarden voor gedragsverandering,
nemen wij steevast mee als we teams helpen om tot nieuw gedrag te komen.

Hoe teams veranderen makkelijk en leuk kunnen maken?

Door te denken in hele kleine stappen,
af te spreken wat succesvol betekent
en successen op te merken.

Een voorbeeld.
In een team specialisten speelt zoveel tegelijk
dat ze zelf niet weten waar ze moeten beginnen.
Ze komen om in het werk.
Intussen werken ze elkaar meer tegen dan dat ze elkaar helpen.
Ze praten teveel en luisteren te weinig.
Ze komen niet tot besluiten.
Er is allerlei oordeel naar elkaar dat niet wordt uitgesproken.
Kortom, ze voeren de druk alleen maar op, door hoe ze met elkaar omgaan.

Ze maken grootse verander-afspraken met elkaar.
De urgentie is tenslotte hoog.
Ze moeten hun samenwerking sterk gaan verbeteren.
Het liefst vandaag nog, want de patiënt leidt eronder.

Zoals je kunt raden, komt er van die afspraken niks terecht.
Gevolg: het team gelooft niet meer dat ze het kunnen, die verandering.

Hun leidinggevende gelukkig wel.

Na een eerste teamdag op de hei
besluiten ze om terug naar af te gaan.
Om te vertragen en kleine stapjes te zetten.

Ze pakken eerst dit patroon aan:
Tijdens hun overleg wordt er teveel gepraat en herhaald,
zonder dat er echt op elkaar gereageerd wordt.
Het kost veel energie en levert weinig op.
Heel frustrerend in tijden van drukte.

Hun eerste stapje?
Ze spreken af dat elke inbreng, idee of voorstel
afgerond wordt met een vraag:
“Wat vinden jullie daarvan?”.

Deze afspraak is voor iedereen haalbaar.
Dat ie ook leuk is, gaan ze pas merken als hem in praktijk gaan brengen.

Het mag dan een klein stapje zijn,
in de praktijk blijkt het grootse effecten te hebben.

Voor het eerst sinds tijden hebben teamleden weer het gevoel
dat ze vorderingen met elkaar maken.
Er wordt naar elkaar geluisterd.
Teamleden borduren voort op elkaars ideeën.
Er worden concrete afspraken gemaakt.

Die ene kleine actie heeft een sneeuwbaleffect.
Het brengt bewustzijn, focus en verbinding.

Doordat ze proeven aan dat succes,
wordt de verandering vanzelf leuk!

Heb jij ook de wens
om veranderen makkelijker en leuker te maken?

Stel realistische doelen.
Bedenk alleen de eerste stap.
Maak die stap makkelijk.
Een klein beetje uitdaging mag best.
Vanuit je comfortzone kom je nergens.
Ga daarna doen.
Geef jezelf en je team daar tijd voor.
Merk kleine successen op.
Zodat het leuk blijft.

Veel succes!

In januari starten we met de vijfde editie van de praktische training ‘luie teamcoaching met grote impact‘.
In drie dagen leer je anders kijken, zowel naar jezelf als naar teams. Je ontdekt een heel nieuw arsenaal aan interventies en je impact op teams wordt vele malen groter.
En dat met minder energie. Je werkt in een kleine groep aan jouw ontwikkeldoelen met ons als coaches. Voor wie: voor iedereen die leiding of coaching aan teams geeft en toe is aan the next step.
Klik hier voor meer informatie en aanmelden.

Over de auteurs

Léonie en Annemieke zijn eigenaar van Firijn. Auteurs van de boeken ‘Groepsdruk‘ en ‘Ongeschreven regels‘ en makers van het ‘Spel der ongeschreven regels‘. Vanaf 28 noember 2019 is hun derde boek ‘Samenwerken voor Gevorderden‘ te bestellen bij Managementboek. Firijn is gespecialiseerd in alles dat met teams te maken heeft. We coachen teams naar betere prestaties. Daarnaast ontwikkelden we, met onze eigen methodiek als basis, twee programma’s voor teamcoaches en managers die beter willen worden in teamcoaching.

« Older Entries