Enthousiast reageer ik op een leuke uitnodiging om te gaan eten
met een groep ouders van school.
Elke sociale gelegenheid voelt als een klein feestje sinds maart.

Een uur later begint het te knagen.
Ik weeg wat risico’s af.
Het gaat om een groep van acht mensen.
Ze zitten niet in mijn inner circle.
Het is onmogelijk om afstand te houden.

“Zitten we buiten?” app ik aan de organisator.
Ze appt terug dat er binnen gereserveerd is, mede vanwege het voorspelde slechte weer.

Ik voel dat ik twijfel.
Niet over de uitkomst van mijn eigen risicoafweging. Die is klip en klaar (maar dat realiseer ik me pas later).
Ik twijfel of ik de norm in deze groep ga trotseren.
Mijn gevoel zegt van niet.
Zij vinden het blijkbaar allemaal acceptabel om in een restaurant te gaan zitten,
net op het moment dat de Covid-cijfers weer oplopen.
Ik voel dat het me irriteert en tegelijkertijd ongemakkelijk doet voelen.

Ben ik nu de enige die moeilijk gaat doen?

Ik besluit dat ik mijn verstand volg
en app haar dat ik ervan af zie.

Ik put mezelf uit in uitleg.
Waarom doe ik dat eigenlijk?

Omdat het voelt alsof ik ZEIKERD op mijn voorhoofd heb staan.

Groepsdruk en Corona.
Ze gaan goed samen.

Het is ongelooflijk lastig om je eigen verstandige beslissingen te blijven nemen
als de groep waar je op dat moment deel van uit maakt er een eensgezinde norm op na lijkt te houden.

De ‘Corona-situatie’ heeft nog wat extra’s waardoor we snel zwichten voor groepsdruk:

• We lijden aan ernstige vormen van fysieke interactie-tekorten. We zijn nu eenmaal groepsdieren. Daarom zwichten we makkelijk voor iedere verleiding.
• Niemand weet wat wijsheid is. Iedereen is op zoek naar zowel grenzen als mogelijkheden. Dus kijken we nog meer dan anders naar hoe anderen in onze omgeving zich gedragen. We gaan nog meer dan anders op zoek naar ‘social proof’

Groepsdruk is sterker dan ooit

In de afgelopen maanden zijn talloze voorbeelden van de invloed van groepsdruk te zien.
Neem bijvoorbeeld de situatie in verpleeghuizen, waar nu in de media zoveel om te doen is.

Zij besloten, bij gebrek aan kennis, de RIVM richtlijnen min of meer blind over te nemen.
Dé autoriteit zegt het, dus dat zal wel goed zijn.
De enige strohalm in alle chaos was het beetje duidelijkheid dat het RIVM kon bieden.

Intern werkte die norm door binnen de teams:
je stelt geen kritische vragen over het beleid,
je bent loyaal en je werkt je drie slagen in de rondte.

De mensen die kritische vragen stelden of kozen voor hun eigen veiligheid,
kregen in veel gevallen niet de steun waarop je zou mogen hopen.

Pas nu zien we daar de schade van.
We zien teams die worstelen met de keuzes die ze gemaakt hebben.
Teamleden die niet voor zichzelf durfde op te komen
en die in sommige gevallen ver over hun grenzen zijn gegaan.

De groepsnorm is bijna altijd sterker dan die van het individu.

Tips om groepsdruk te weerstaan

Herken je de enorme invloed van groepsdruk en wil je die invloed verkleinen?

Tip 1: bedenk welke situaties jou triggeren om te zwichten voor groepsdruk

Groepsdruk werkt als een onbewust regelmechanisme:
we doen in veel gevallen zonder nadenken gewoon wat de groep doet.
Ik had al ‘ja’ gezegd tegen een etentje voordat ik er goed over nagedacht had.
Uiteindelijk besloot ik op mijn toezegging terug te komen.
Ik weet nu dat dit soort situaties voor mij triggers zijn.
De volgende keer geef ik mezelf eerst bedenktijd.

Tip 2: wees je bewust van groepsdruk. Voel wat het me je doet. Spreek het uit.

Het hielp mij om mijn dilemma onder ogen te zien en hardop uit te spreken naar mijn man.
Daardoor kon ik er voor mezelf niet meer onderuit en besloot ik af te zeggen.

Realiseer je hoe krachtig de druk is die van de geldende ongeschreven regels uitgaat.
In een recent artikel in het NRC wordt heel mooi geïllustreerd
hoe de norm ‘wij spreken ons niet kritisch uit naar de baas’ het hele CBR lam legde.

Tip 3: wees je ervan bewust dat je zelf ook druk uitoefent.

Geef anderen ruimte om hun eigen positie te bepalen.
Ik realiseer me hoe vaak ik de afgelopen maand vrienden vroeg of ik ze mocht knuffelen.
Intussen stond ik al met open armen klaar om de knuffel in ontvangst te nemen.
Durf dan nog maar eens ‘nee’ te zeggen…

Tip 4: nodig, nu meer dan ooit, anderen uit om hun meningen, wensen en verwachtingen te delen, juist als deze afwijken van de norm.

Zorg dat je met je team leert van de eerste Covid-golf.
Weet jij hoe al jouw teamleden die beleefd hebben,
hoe ze er achteraf op terugkijken
en wat ze bij een eventuele volgende grote uitbraak anders zouden willen doen?
Weten zij dat van elkaar?
Respecteren zij dat van elkaar?

Als één van deze vragen nog onbeantwoord is,
ga dan met elkaar op zoek naar die antwoorden.

Tot slot.
Wij krijgen vaak de vraag van teams en hun leidinggevenden
of we de groepsdruk kunnen helpen wegnemen in het team.

Dat kunnen we niet.

Groepsdruk is een natuurlijk fenomeen.
Het is er altijd in groepen.

Het enige dat je kunt doen,
is het zien
en zorgen dat je groepsdruk gebruikt
om positieve normen te bekrachtigen.

Wil je leren hoe je dat faciliteert in groepen?
Op zo’n manier dat de groep als vanzelf gaat bewegen?
Kom dan naar onze drie daagse training ‘luie teaminterventies met grote impact.’

Over Firijn

Firijn ontgrendelt de kracht van groepen.

Er zit zoveel meer in een soepel werkend team. Meer plezier, meer inzet, meer commitment, meer snelheid en vooral: meer resultaat. In omzet, in klanttevredenheid, in prestaties, in efficiency, in kwaliteit. Om dat er uit te halen, moet je soms wél stevig ingrijpen. En dan heb je aan ons een goeie.
We hebben een behoorlijk afwijkende werkwijze van de meeste andere coaches.

In alles wat we doen nemen we de groep als geheel als uitgangspunt – niet het individu. Omdat we geloven dat échte verandering, verandering die blijft, alleen in de onderlinge dynamiek kan plaatsvinden. Het is de interactie die teams kan bouwen en breken.

Ben je geïnteresseerd geraakt? Aarzel in dat geval niet om contact met ons op te nemen. Wij zijn er voor je. En voor je team.