De zorgreflex van de leidinggevende

by | 20 juni 2021 | Teaminterventies

Samen met teamleider Chris sta ik te wachten in een zaaltje.
We zouden al zijn begonnen. Er zijn nog maar twee mensen.
Dus we wachten even.
Dan gaat zijn telefoon.

“Ah, ik loop jullie wel even tegemoet” zegt hij.
“Ze kunnen het niet vinden” legt hij uit.
En weg is hij.

Ik kijk naar de twee aanwezige deelnemers.
Ayden trekt z’n wenkbrauw op.
En Barbara zucht eens.

Even later komt iedereen binnenvallen.
Het duurt lang voordat iedereen zit.
Maar dan kunnen we starten.

Het gesprek over de samenwerking komt moeizaam op gang.

Ze gaan aan de slag met het spel der ongeschreven regels.
De ongeschreven regels die ze kiezen zijn vooral positief.
Niets mis mee natuurlijk!
Maar ondertussen gebeurt er van alles in de onderstroom.
Er worden wenkbrauwen opgetrokken,
Blikken uitgewisseld, armen over elkaar geslagen
Opmerkingen genegeerd.
Bovendien is er door de teamleden een uur lang nog geen vraag gesteld aan elkaar.
Als er opvallende opmerkingen, meningen of overtuigingen worden geplaatst in een team,
En vragen blijven uit,
Dan stellen wij teams de vraag: “welke vragen hebben jullie nu aan elkaar?”
Meestal komt er dan van alles op gang.
Nu niet.
Nou, ja er komt wel iets gang.
De leidinggevende springt steeds op en stelt allerlei slimme vragen.
Elke keer als het een beetje spannend wordt staat de
teamleider op om de boel te redden.
Dan vult hij de stiltes op of stelt de vragen die het team moet leren stellen.

“Willen jullie weten welke ongeschreven regels ik heb gezien vandaag?” vraag ik.
“Natuurlijk!” zegt Chris.

“Kak, hij doet het weer” denk ik.
Nu kan ik het niet meer laten liggen.

Elke keer als het een beetje spannend wordt staat de
teamleider op om de boel te redden.
Dan vult hij de stiltes op of stelt de vragen die het team moet leren stellen.

Ik begin steeds beter te snappen hoe het komt dat hij het zo druk heeft.
En ook waarom het team niet in beweging komt.
Ze hoeven helemaal niet.
Het wordt toch wel opgelost voor ze.

“Ik ben wel benieuwd” gaat Chris door.

De rest van het team blijft stil.

Ik schrijf de ongeschreven regel op de flipover.
“We wachten net zolang totdat de teamleider het oppakt”

Opnieuw blijft het stil.
Niemand die een vraag stelt.
Of toch…

“Kun je die uitleggen?” vraagt Chris.
“Ja, dat kan ik uitleggen.
Het valt me de hele dag al op dat jullie weinig vragen stellen aan elkaar.
Iedereen wacht net zolang totdat jij, Chris, het woord neemt.
En wanneer ik een vraag stel wachten jullie met z’n allen totdat Chris die gaat beantwoorden” zeg ik.

Weer doorbreekt Chris de stilte:
“Herkennen jullie dat?”

Larisse begint te gniffelen,
“Nu doe je het ook, zegt Ayden.”

Chris kijkt enigszins beschaamd om zich heen.

“En ik denk dat het klopt dat we vaak op Chris wachten voor initiatief.
Terwijl veel teamleden zeggen dat we ook best zelfsturend kunnen zijn.”

“Wil je toetsen of de rest het ook herkend?” vraag ik.
“Ja eigenlijk wel. Wie herkent dat?”
Er gaan vele handen omhoog.

“Hoe kan Chris jullie hierbij helpen?” vraag ik.
“Door ons erop te wijzen” roepen ze nog net niet in koor.
Chris, de leidinggevende veert op. Zichtbaar vereerd.
Daarna kijkt hij mij aan.
“Is dat slim?”

“Wat gebeurt er als hij die rol op zich gaat nemen?” vraag ik het team.
“Oh ja natuurlijk. Dan gaan zij het niet doen” antwoordt Chris.

“Wat gebeurt er nu?” vraag ik het team.
“Je stelt ons een vraag en Chris geeft antwoord” zegt Barbara

“Dat vinden wij best fijn, maar misschien is het beter als we het zelf moeten doen, want daar leren we meer van.”

Het eerste kwartje is gevallen.

Wil je als teamcoach of leidinggevende ook meer van dit soort interventies leren? In september start weer een training ‘luie teamcoaching met grote impact’. Klik hier voor meer informatie en opgeven.

Over Firijn

Firijn ontgrendelt de kracht van groepen.

Er zit zoveel meer in een soepel werkend team. Meer plezier, meer inzet, meer commitment, meer snelheid en vooral: meer resultaat. In omzet, in klanttevredenheid, in prestaties, in efficiency, in kwaliteit. Om dat er uit te halen, moet je soms wél stevig ingrijpen. En dan heb je aan ons een goeie.
We hebben een behoorlijk afwijkende werkwijze van de meeste andere coaches.

In alles wat we doen nemen we de groep als geheel als uitgangspunt – niet het individu. Omdat we geloven dat échte verandering, verandering die blijft, alleen in de onderlinge dynamiek kan plaatsvinden. Het is de interactie die teams kan bouwen en breken.

Ben je geïnteresseerd geraakt? Aarzel in dat geval niet om contact met ons op te nemen. Wij zijn er voor je. En voor je team.

Slimme interventies

Wil je meer slimme teaminterventies leren?
In onze driedaagse training ‘luie teamcoaching met grote impact’
leer je hoe je met minder energie teams naar grote hoogtes coacht.

De kunst van nee zeggen: Lessen uit mislukte teamcoaching

Een zeer leerzame ervaring uit onze carrière: We namen een opdracht aan voor teamcoaching in een onderwijsinstelling. Ondanks ons initiële enthousiasme, bleek de opdracht problematisch omdat we verschillende waarschuwingssignalen tijdens de contractfase over het hoofd zagen. De belangrijkste les die we hieruit trokken, is dat we als consultants altijd bereid moeten zijn een opdracht te weigeren als de voorwaarden voor succes niet aanwezig zijn. We beschrijven vijf ‘alarmbellen’ die we negeerden en hoe dit leidde tot een onbevredigend resultaat. We leerden het belang van scherp contracteren en het serieus nemen van waarschuwingssignalen.

Teamcoaching zonder drijfverentests

Bij onze teamcoaching gebruiken wij geen drijfverentests. Dit komt omdat dergelijke tests niet altijd inzicht geven in de samenwerking en interactie binnen een team. Wij geloven dat de groep sterker is dan het individu en richten ons op de teamdynamiek. Teams conformeren zich aan de geschreven en ongeschreven regels van het team, en duurzame verandering ontstaat door de interactie te coachen in plaats van individuen. Het doel is dat teams zelf verantwoordelijkheid nemen voor feedback en aanspreken, waardoor de verandering voortduurt ook als de coach weg is. Door respectvol terug te leggen wat bij de organisatie, leidinggevende of team hoort, kunnen wij het meest betekenen voor een team.

Kleine stappen met grootse effecten

Tijdens een training voor interne teamcoaches oefenen deelnemers met luie teaminterventies en het geven van scherpe feedback. Ze kiezen een focuspunt en vertalen dit naar concrete stappen. Dit proces helpt bij het tonen van lef, het geven van gerichte feedback, en het creëren van succeservaringen door kleine, haalbare stappen. Zo blijft verandering leuk en makkelijk, wat zorgt voor blijvende resultaten.

Niet poepen op het schoolplein

Tijdens een schooloverleg ontstaat een discussie over miscommunicatie en verantwoordelijkheid. Martin confronteert de directeur met het gebrek aan actie tegen collega’s die zich niet aan afspraken houden. Tessa neemt zijn feedback serieus en belooft actie te ondernemen.

Teamcoaching is niet altijd zonder gevolgen

  Ik heb een overleg met onze opdrachtgever, het clusterhoofd, en de leidinggevenden van de afdeling die wij begeleiden bij een urgente verandering.  “Wij hebben ook nog wel een puntje van orde dat we willen inbrengen...” zegt één van de leidinggevenden. Zo klein...